Historiku i dinamikave në mbrojtje të komunitetit transgjinor në Shqipëri

Në kuadër të javës ndërkombëtare të ndërgjegjësimit mbi komunitetin transgjinor dhe sfidat me të cilat përballet edhe sot, si një ndër komunitetet që vuan më shumë diskriminim dhe dhunë sa sistemike dhe shoqërore, ju njohim me historikun e disa prej përpjekjeve në mbrojtje të këtij komuniteti në Shqipëri. Vlen të theksojmë se vendi ynë ngelet problematik në hapat insitucionalë e për pasojë dhe në përcjelljen shoqërore, sa i përket të drejtave të personave transgjinorë në shoqëri.

Vitet ’90-të – Nikoleta, transgjinorja e parë shqiptare, doli hapur në një intervistë mediatike. Intervista u realizua nga Gazeta Shqiptare. Nikoleta u largua nga Shqiperia, në vitin 2011, për shkak të dhunës fizike dhe diskriminimit sistematik. Në mjediset e transgjinoreve shqiptare, ajo konsiderohej si personi më autoritar.

1994 – Themelimi i shoqatës së parë për mbrojtjen e komunitetit LGBT, vetëm një vit përpara dekriminalizimit të marrëdhënieve homoseksuale nga Kodi Penal. Shoqata përbëhej nga burra dhe djem gej, mungonin gratë lezbike, por kishte një prezencë të dukshme te komunitetit transgjinor. E njëjta prezencë e vogël e personave transgjinorë ishte dhe në organizatën e dytë GISH (Grupi për Integrimin Shoqëror), i cili mes viteve 2000 pati edhe nje zyre të vetën dhe një rrjet njohjesh online, me mbi 500 profile nga komuniteti.

1995 – Dekriminalizimi i akteve homoseksuale, duke hequr dënimin me 10-vite burgim nga Kodi Penal.

2009 – Themelimi i Aleancës kundër diskriminimit LGBT, deri më sot numëron dhjetra shërbime komunitare duke funksionuar edhe si qendër sociale, ka në fokus të veçantë sidomos komunitetin transgjinor që ngelet një ndër komunitetet më të diskriminuara në Shqipëri.

Shkurt 2010 – Parlamenti votoi me 71 vota pro (dhe një abstenim), ligjin kundër diskriminimit. Shqipëria në vitin 2010 ishte ndër 5 vendet e vetme në Europe që ofronin mbrojtje ligjore nga diskriminimi për shkak të identitetit gjinor, përpos orientimit seksual.

2011 – Historia Ime  ishte media që botoi nje interviste ekskluzive me Vladimir Luxuria, deputeten transgjinore italiane per te rritur vizibilitetin e komunitetit transgjinor.

2012 – Linda Rei, pjesëtare e komunitetit me banim ne Itali, dha intervisten e parë për Historia Ime, duke u shndërruar në personazh publik dhe duke shërbyer si shembull frymëzimi për shumë të tjerë pas saj.

2013 – Qeveria shqiptare kërkon asistencë nga Këshilli i Europës, për të hartuar një draftligj në lidhje me njohjen gjinore. Aurela Anastasi dhe Arta Mandri realizuan një vëzhgim dhe gjetën rrugën ligjore për të bërë të mundur njohjen gjinore. Qeveria e adoptoi si projektligj, por ngeli një tentativë që nuk u çua asnjëherë deri në fund.

Prill 2013 – Viti i dytë i paradës LGBT dhe viti i parë  që u frekuentua nga pjesëtarë të komunitetit transgjinor.

Sjellim në vëmendje, se dhuna çnjerëzore e ushtruar ditën e djeshme ndaj Anxhelës pranë Kuvendit të Shqipërisë, nuk është një rast i izoluar, por veç sa shpërfaq shumëdimensionalitetin e dhunës që ushtrohet sistematikisht ndaj personave të komunitetit LGBTI në Shqipëri.