Kur dhe ku u mbajt marshimi i parë LGBT+?

Sot pothuajse në çdo vend të botës demokratike dhe perëndimore mbahen paradat e krenarisë.

Por a e dini si kanë nisur paradat e krenarisë?

Parada e parë u mbajt me 28 qershor të vitit 1970 në Nju Njok të Shteteve të Bashkuara.

Ajo ditë është e njohur si Marshi i Ditës së Çlirimit të Rrugës Christopher, dhe u drejtua nga një grup aktivistësh që përfshinte Craig Rodëell, Fred Sargeant, Ellen Broidy, Linda Rhodes dhe Brenda Hoëard.

Rruga e marshimit mbuloi rreth 50 blloqe dhe tërhoqi vetëm disa mijëra pjesëmarrës.

Megjithëse numri ishte i vogël, marshimet në Nju Jork, Çikago, San Francisko dhe Los Anxhelos atë vit përfundimisht çuan në qindra parada të Krenarisë.

Mark Segal ishte atë ditë në paradë dhe kujton se: Marshi i Ditës së Çlirimit të Gay-ve të Christopher Street ishte po aq revolucionar dhe kaotik sa çdo gjë që bëmë vitin e parë pas trazirave të Stoneëall. Marshimi ishte një reflektim mes nesh: me zë të lartë dhe krenar. Ne nuk kishim një leje policie, kështu që askush nuk e dinte saktësisht se çfarë do të ndodhte – askush nuk e dinte llojin e forcës që mund ta linte atë ditë.

Muaji i krenarisë filloi si një revoltë kundër brutalitetit të policisë në një bar të vogël në Nju Jork të quajtur Stoneëall Inn. Në atë kohë ekzistonin ligje të vjetruara për “maskaradë” ose “veshje të kryqëzuar” që sugjeronin që një “burrë” ose “grua” duhet të kishte veshur një numër të caktuar veshjesh që përputheshin me gjininë në letërnjoftimin e tyre të lëshuar nga shteti. Policia përfitoi nga këto ligje për të bastisur objektet e pijeve alkoolike dhe për të arrestuar transgjinorë dhe individë jokonform gjinor. Vetëm pas mesnatës së 28 qershorit 1969, policia bastisi Stoneëall Inn si shumë herë më parë. Vetëm, këtë herë, ndodhi diçka e pazakontë: klientët e Stoneëall u kundërpërgjigjën.

Trazirat e asaj natë që lanë dhjetëra të vdekur, ishin shëndija e parë për kryengritje!

Aktivistët fillimisht në Nju Jork të Shteteve të Bashkuara e më pas në qytetet e tjera nisën një vit më vonë organizime frymëzuese me parada, traditë kjo e cila vijon edhe sot në qindra vende të tjera./ HistoriaIme