HIV në Shqipëri, shifrat dhe çfarë është PREP?

Deklaratat se HIV prek vetëm komunitetin LGBTQ+ janë tërësisht të gabuara, dhe këto hidhen poshtë nga të dhënat në vendin tonë.

73 për qind e transmetimeve në vendin tonë këtë vit ishin pikërisht nga persona heteroseksual.

113 persona janë diagonistikuar me hiv në vendin tonë vetëm në vitin 2023, ndërsa mes tyre janë 87 djem dhe burra dhe 26 vajza dhe gra.

Të dhënat e Institutit të Shëndetit Publik tregojnë se në 30 vite kanë humbur jetën 343 shqiptarë me SIDA, teksa vetëm për vitin 2023 shënohen 15 raste në total, nga të cilat 8 janë vdekje të rasteve të reja; duke u vlerësuar nga ekspertët si një numër i lartë fatalitetesh.

“Sa i takon rasteve të reja të diagnostikuara për 2023 është 113, ku 87 meshkuj dhe 26 janë femra. 95% e rasteve me HIV/ AIDS në Shqipëri i takon rrugës seksuale, prej tyre 72% e rrugës heteroseksuale dhe 23% i përket meshkujve që bëjnë seks me meshkuj; dhe më shumë se 60% e tyre paraqiten në stade të vonshme të sëmundjes”, tha Roland Bani, koordinator i programit kombëtar HIV/AIDS, ISHP.

“Ne kemi individ që sapo janë diagnostikuar këtë vit kanë humbur dhe jetën. Të vdesësh nga HIV në 2023 është absurde, sepse bota e ka ulur me 40% vdekshmërinë, ndërsa ne kemi diagnozë të vonë. Pra rreth 70% e rasteve të diagnostikuara janë në faza të avancuara e cila e bën të pamundur dhe përfitimin mjekësor”, tha Olimbi Hoxhaj, nga shoqata e personave që jetojnë me HIV/AIDS.

Edhe pse testimet janë shtuar, specialistët e shohin ende me shqetësim informimin e personave dhe pranimin e statusit të sëmundjes.

        Roland Bani tha se “Numri i testimeve për 2023 është diku te 59 mijë, 20% më shumë se viti i shkuar. Është pesëfishuar edhe numri i testimeve të grave shtatzanë krahasuar me 2021, sepse në këtë mënyrë parandalojnë transmetimin te fëmija. Kemi raste të grave shtatzanë HIV positive por që fëmija është negativ”

 “Do duhet që të punojmë më shumë kur vjen puna te testimet dhe mënyra se si i shërbehet këtyre  pacientëve” u shpreh Albana Koçiu, ministre e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale

PREP ilaçi që “nuk njihet” në Shqipëri

PrEP, ose profilaksia para ekspozimit, është ilaç që njerëzit në rrezik për HIV përdorin për të parandaluar marrjen e HIV nga seksi ose përdorimi i drogës me injeksion.  

PrEP mund të ndalojë HIV-in të merret dhe të përhapet në të gjithë trupin tuaj.

 Aktualisht, ekzistojnë dy medikamente orale ditore të miratuara nga FDA për PrEP.  Një formë injektuese me veprim të gjatë të PrEP është miratuar gjithashtu nga FDA.

 Pse të merrni PrEP?

 PrEP është shumë efektiv në parandalimin e HIV-it kur merret siç duhet.

 PrEP zvogëlon rrezikun e marrjes së HIV nga seksi me rreth 99% kur merret siç përshkruhet.  Në mesin e njerëzve që injektojnë drogë, ajo zvogëlon rrezikun me të paktën 74% kur merret siç përshkruhet.  PrEP është shumë më pak efektiv kur nuk merret vazhdimisht.

 A është PrEP i duhuri për ju?

 PrEP mund t’ju sjellë dobi nëse testoni negativ për HIV dhe keni pasur seks anal ose vaginal në 6 muajt e fundit dhe ju:

 keni një partner seksual me HIV dhe 

 nuk keni përdorur vazhdimisht prezervativ, ose janë diagnostikuar me një STD në 6 muajt e fundit.

 Ose

 Ju injektoni drogë dhe keni një partner me me HIV, ose ndani gjilpëra, shiringa ose pajisje të tjera për injeksion.

A është PrEP i sigurt?

 PrEP është i sigurt.  Nuk janë parë efekte të rëndësishme anësore shëndetësore tek njerëzit që janë HIV-negativë dhe kanë marrë PrEP deri në 5 vjet.

 Disa njerëz që marrin PrEP mund të kenë efekte anësore, si nauze, diarre, dhimbje koke, lodhje dhe dhimbje stomaku.  Këto efekte anësore zakonisht nuk janë serioze dhe largohen me kalimin e kohës.  Nëse jeni duke marrë PrEP, tregoni ofruesit tuaj të kujdesit shëndetësor nëse keni ndonjë efekt anësor që ju shqetëson ose që nuk largohet.

 Dhe kini parasysh: PrEP ju mbron kundër HIV-it, por jo kundër infeksioneve të tjera seksualisht të transmetueshme (SST) ose llojeve të tjera të infeksioneve.  Kombinimi i PrEP me prezervativët do të zvogëlojë rrezikun e marrjes së SST-ve të tjera./ HistoriaIME

KUJDES: Mos përdorni PrEP pa u konsultuar me mjekun tuaj. Ky artikull synon të tregojë të mirat që sjell PrEP por nuk është një udhëzues shëndetësor, dhe mbi të gjitha është shkruar nga një gazetar me të dhëna të sigurta, por jo nga një mjek.