Djemtë e larguar të Malësisë rikthehen në kishë për të gjetur nuse

Bajza, qyteza-qendër e komunës Kastrat në Malësinë e Madhe është e njohur për vlerat historike dhe kulturore të së shkuarës, po aq sa për numrin e lartë të besimtarëve katolike në të 12 fshatrat që e rrethojnë.

Kisha e ndërtuar rishtazi për të zëvendësuar një magazinë drithërash të kohës së komunizmit, që pas viteve ’90 shërbeu si objekt kulti për besimtarët katolikë mban emrin e dy shenjtorëve Shën Pjetër dhe Shën Pal. Shtëpia e Zotit shërben gjithashtu si qendër sociale dhe vend-takim për banorët e zonës së Kastratit.

Më herët, ajo kishte fituar emër mes komunitetit të katolikëve për shkak të shërbimit aty të dy klerikëve të njohur, At Anton Harapi dhe At Ciril Cani.

Pas viteve 2000, kisha e Bajzës e pasuroi famën e vet me një tjetër rol; ajo u kthye në vend-takim mes të rinjve që janë në kërkim të partnerit të jetës.

Emigracioni i lartë mes të rinjve dhe tradita e ngulitur fort ndër breza dhanë kontributin e vet në këtë fenomen të ri, që drejtuesit e kishës së Bajzës e shohin me bezdi.

Besimtarët tregojnë se në verë, emigrantët kthehen në shtëpi me synimin për të gjetur një vajzë të mirë shqiptare për ta marrë për grua. Koha e pakët në dispozicion i shtyn ata me nxitim drejt dyerve të kishës, ku mblidhen çdo të dielë vajzat e zonës.

“Në kohën e emigrantëve, vajzat zbukurohen në parkureri para se të shkojnë në kishë,” thotë Valentina, një besimtare e devotshme nga Bajza.

“Nuk e di se si filloi kjo punë, por shumë çifte janë parë për herë të parë në këtë kishë, para se të vendosnin të martoheshin,” shton ajo.

Vajzat megjithatë kanë mbetur në shtëpi, në një zonë me mundësi të pakëta ekonomike dhe sociale. Pasi mbarojnë shkollën e mesme, ato u vijnë në ndihmë prindërve dhe presin një mundësi të mirë për martesë. Emigrantët janë pretendentët e tyre kryesorë.

Violeta Dedaj, një këngëtare popullore e njohur në Bajzë i tha BIRN se nuk sheh asgjë të keqe tek ky zakon i ri i parjes në kishë. Madje, ajo po përpiqet të bindë të vëllanë në Amerikë që të kthehet e të gjejë ndonjë vajzë të mirë aty.

“Njohjet ndodhin në dasma, në shkollë apo në aktivitete të tjera. Njohjet ndodhin edhe në sheshin para kishës apo brenda saj,” thotë Violeta. “Aty vetëm shihen, pastaj vijnë të tjerat”.

Fra Sokoli, famullitari françeskan i Bajzës nuk e pëlqen këtë fenomen, që mjegullon misionin e kishës së drejtuar prej tij. Ai parapëlqen të flasë për punët e shumta që kisha bën në dobi të komunitetit, megjithëse nuk e mohon atë që ndodh rreth tij në meshën e së dielës.

“Ky është një vend takimi me Zotin dhe jo një vend fejesash apo njohjesh”, thotë ai për BIRN.

Maria nga Pjetroshani është nënë e tre vajzave, dy prej të cilave janë njohur me bashkëshortët e ardhshëm në kishën e Bajzës.

“Nuk e kuptoj ç’të keqe ka këtu? Shumë e bëjnë, edhe pse nuk e pranojnë,” irritohet ajo.

Por Frederiku, një 27 vjeçar nga Bajza që jeton në Tiranë nuk preferon që vajzën e jetës ta njohë në këto rrethana. Ai i justifikon megjithatë banorët e zonës, e aq më tepër vajzat që ndryshe nga qytetet e mëdha, kanë fare pak mundësi për jetë shoqërore në Bajzë.

“Pasi mbarojnë shkollën, ato nuk frekuentojnë lokale dhe as kanë rreth shoqëror. Jeta e tyre kufizohet tek punët e shtëpisë dhe gjetja e një bashkëshorti,’ argumenton ai.

Historitë e njohjeve që tregohen në oborrin e kishës së Bajzës nuk kanë gjithmonë një fund të lumtur. Luigj Mollaj tregon se kushëriri i tij, emigrant në Angli u kthye posaçërisht për të gjetur një nuse në Bajzë, por jeta i rezervoi të papritura të hidhura.

Ai tregon se kushëriri e zgjodhi vajzën në kishë, ndërsa fejesa u bë dy javë më vonë. Çifti u bë me fëmijë, por martesa e tyre përfundoi në divorc.

“Nuk është e thënë që ndikoi njohja e pakët në kishë. Prishje lidhjesh apo divorcet ndodhin edhe kur çiftet njihen në rrethana të tjera,” përfundon Luigji./A.A.

/www.reporter.al