Kokë francezi apo kokë turku?

Nga Andi Bushati

Atentati i tmerrshëm në zemër të Ankarasë, nga i cili mbetën të vdekur plot 36 vetë, ka ngritur edhe një herë, mes përdoruesve shqiptarë të Facebookut, një pyetje që po përsëritet gjithnjë e më shpesh.

Mjafton të lundroje këto ditë në rrjet, për të parë, herë me cinizëm dhe herë me ironi, herë si provokim dhe herë si dhimbje, thirrje për të bërë statuse: “Je suis turc”.

Mjafton të shkoje pak më tej dhe dikush tjetër propozonte postera të rinj për t’u vendosur në profil, ashtu sikurse diçka më shumë se një vit më parë, në shenjë solidariteti, njerëzit mbuluan fotot e tyre me flamurin tringjyrësh të Francës.

Në fakt i gjithë ky kundërreagim lidhet me një pyetje legjitime që po bëhet me zë gjithnjë e më të lartë: A vlen jeta e një turku të masakruar, po aq sa e një gazetari të Charlie Hebdo të vrarë janarin e shkuar në Paris, apo ajo e një spektatori fatkeq, që po shikonte shfaqjen në Bataclan, në 13 nëntor?

A është e barazvlefshme jeta e një qytetari francez, me dhjetra viktima të ngjashme të terrorizmit, në Afganistan apo në Rusi, në Kongo apo në Pakistan, në Irak apo në Nigeri? 

Pra, pyetja është e thjeshtë: Pse tregohemi kaq emocionalë në rastin e parë dhe disi më të ftohtë tek të tjerat? Pse demostrojmë një solidaritet gati histerik me tragjetitë e Charlie apo Bataclan dhe jemi më të përmbajtur, kur shpërthen një avion rus apo një autobuz turk?

Këto pyetje janë shtruar gjerësisht edhe për mediat e vendeve perëndimore, për politikanët, njerëzit me ndikim publik e kështu me radhë. Pra në këtë kuptim, nënvizimi i kësaj asimetrie dhe revolta ndaj saj, nuk është vetëm një shqetësim i popullit shqiptar të Facebokut. Shpjegimi i parë për këtë anomali shqiptare vjen edhe ai i importuar nga jashtë. Ai na prek si një virus me prejardhje perëndimore.

Të gjithë që ndoqën tmerrin e atentateve të Parisit, janarin dhe nëntorin që shkoi, u informuan së pari nga mediat perëndimore. Shqiptarët, në masë dërmuese anglishtfolës, frankofonë dhe italofonë, kanë këtë burim primar që përcakton këndvështrimin e tyre për botën. Kështu, dashje pa dashje, ne u ndikuam nga ajo që sociologu francez Emmanuel Todd, në librin “Kush është Charlie” e konsideron si një “flesh totalitar” dhe “histeri kolektive”.

Për këtë arsye nuk i shpëtuam dot flirtimit me klishtetë islamofobe që shpjegonin gjithë atë që ndodhi vetëm si produkt të një konflikti fetar dhe jo si rrjedhojë e pabarazive galopante të globit.

Ne nuk iu shmangëm dot paragjykimit të gatshëm të “përplasjes së qytetërimeve” edhe në sajë të kompleksit tonë të afishuar, për t’i përkitur me çdo çmim botës perëndimore. Dhe këtu vijmë tek një arsye e dytë se pse treguam aq pathos për viktimat e Parisit. Sepse ajo ka të bëjë me huqin tonë të vjetër, për të qenë mbështetës të më të fortit. Për t’u rreshtuar pas tyre me çdo çmim, ashtu sikurse ai kryeministri i paradokohëve që i shpalli luftë Irakut, përpara se këtë ta bënte edhe vetë Amerika. Për t’u fotografuar përkrah tyre me zell, ashtu si kryeministri aktual, që shpiku gjetjen e tre lapsave, për t’u dalluar si një nga aleatët e zellshëm të perëndimit.

Shumë shqiptarë të sotëm, janë prodhime të pastra të kulturës perëndimore, në shkolla kryesisht kanë studiuar letërsinë e Homerit, Shekspirit dhe Hygoit, në radio kanë dëgjuar muzikën klasike dhe moderne të kontinentit të vjetër, në TV bëjnë tifo për skuadrat europiane të futbollit, në revista mundohen të kopjojnë modën e të veshurit, në izolim dje dhe në emigracion sot, kanë mësuar gjuhët e vendeve përreth dhe janë mbrujtur me vlerat e tyre. Në këtë kuptim, një pjesë e madhe ndihen të afërt me këtë anë të botës dhe sulmin në zemër të saj, e konsiderojnë edhe si një sulm ndaj tyre.

Pikërisht për këtë u krijua ajo histeri e ekzagjeruar që shpesh herë mund të interpretohet edhe si një pandjeshmëri, ndaj fatkeqësive që prekën në të njëjtën kohë pjesë të tjera të globit.

Pikërisht për këtë faqet e Facebookut u mbushën me statuse “Je suis Charlie” dhe me flamurin tringjyrësh mbi fotot e profilit.  Ky “flash totalitar” ishte një moment emocional, që shumëkënd e pengoi të shikojë, atë që thotë Alain Badiou, se ideja që njeriu perëndimor është përfaqësues i gjithë njerëzimit, nuk është veçse një trashëgimi e keqe e imperializmit kolonial. /m.g

Shkrimi i plotë këtu