Tri gra kundër diktatorit të fundit në Europë

Maria Kolesnikova, Svetlana Tikhanovskaya dhe Veronika Tsepkalo ishin 3 gra të panjohura për publikun e gjerë në Evropë deri para disa muajsh. Të treja pa angazhim të mëparshëm politik, po përgatiten për garën elektorale të 9 Gushtit në Bjellorusi, e cila shihet si mundësia e fundit për largimin e presidentit Aleksandër Lukashenko, i cili quhen nga shumë si diktatori i fundit i Evropës Lindore.

Në atë që po quhet si Revolucioni i Pandoflave, qindra mijëra qytetarë mbushin prej javësh sheshet kryesore në vend kundër regjimit të Lukashenkos, i cili po kritikohet tej mase dhe për përballjen me situatën e krijuar prej koronavirusit. Në fillim të pandemisë, presidenti Lukashenko nuk pranoi marrjen e masave për ndalimin e virusit, duke konsideruar Vodkën si kurën më të mirë kundër tij.

I ardhur në pushtet në vitin 1994 me përkrahjen e Moskës, ish-drejtues i një kooperative bujqësore, Alexander Lukashenko në këto 26 vite udhëheqje, ka arritur të shkatërroi thuajse të gjithë zërat kundërshtar, duke prodhuar regjimin më autoritar në zemër të Evropës. Pa media të pavarur, me institucione të kontrolluara prej tij dhe kundërshtarë “kukull” në zgjedhje, , por tre gra janë kërcënimi më i madh për të dhe po shihen si shpresa për të rrëzuar diktaturën e fundit në Europë.

Kandidatja favorite, Svetlana Tikhanovskaya është gruaja e blogerit të mirënjohur Sergei Tikhanovsky, i cili nuk ka ishte në gjendje të kandidojë në zgjedhje pasi u mbajt në paraburgim në maj me akuzën e sulmit ndaj një oficeri policie.

Svetlana arriti të mbledhë firmat e nevojshme dhe të kandidojë në vendin e tij.

Shumë organizata ndërkombëtare kanë dënuar arrestimin e opozitarve, midis të cilëve dhe bashkëshortit të Svetlanës. Amnesty International e konsideron Tikhanovskyn si një “të burgosur të ndërgjegjes” dhe ka dënuar “një mos-zbatim në rritje të të drejtave të njeriut” përpara votimeve të gushtit. Kandidatët, mbështetësit e tyre dhe aktivistët politikë janë përballur me paraburgim gjatë fushatës zgjedhore, njëjtë si ka ndodhur dhe gjatë fushatave të mëparshme elektorale.

Me profesion përkthyese dhe nëna e dy fëmijëve, Tikhanovskaya vendosi të kandidojë pasi burri i saj u burgos në maj.

“Nuk kam nevojë për pushtet politik, por burri im është pas hekurave,” deklaroi Tikhanovskaya në një protestë gjigande të fushatës së saj në kryeqytetin Minsk të enjten. “Më është dashur të dërgoj fëmijët e mi jashtë vendit. Unë jam lodhur duke e bërë këtë gjë. Jam lodhur duke heshtur. Jam lodhur nga frika”.

Një turmë e madhe e përkrahësve mbushën një nga parqet e qytetit të enjten, duke tundur dritat e dritave në celularët e tyre ndërsa errësira binte. Tikhanovskaya ka tërhequr turma në qytete anembanë Bjellorusisë qysh kur ajo u bashkua me fushatat e dy kandidateve të tjera gra të opozitës, njëra prej të cilëve është bashkëshorjtja e një tjetri kundërshtari politik të Presidentit Lukashenko dhe që është detyruar të largohet në Rusi.

Premtimi kryesor për fushatën e Tikhanovskaya është mbajtja e zgjedhjeve të reja, të lira dhe të ndershme me pjesëmarrjen e të gjithë kandidatëve të opozitës. Slogani i saj i fushatës është i njëjtë me emrin e blogut të burrit të saj, “një vend ku mund të jetosh”.

Veronika Tsepkalo është gruaja e Valery Tsepkalo, e cila u largua nga Bjellorusia për në Moskë, ndërsa Maria Kolesnikova është e përfshirë në fushatën e Viktor Babariko, i cili u ndalua gjithashtu nga regjistrimi për në zgjedhjet presidenciale, pasi u arrestua me akuzën e ryshfetit.

Sistemi zgjedhor në Bjellorusi, parahsikon organizimin e dy raundeve gjatë zgjedhjeve presidenciale, të cilët nuk janë zhvilluar asnjëherë prej vitit 1994, pasi Lukashenko ka arritur gjithnjë të fitojë pa opozitë, që në raundin e parë me mbi 80% të votave.

Qëllimi kryesor i grave të bashkuara opozitare, është arritja në raundin e dytë, duke u përpjekur më pas për të maksimalizuar votat për kandidatin e opozitës që arrin të përballet në këtë raund me Lukashenkon.

Aktivistët e opozitës shpesh dhunohen ose ndalohen nga qeveria, dhe Lukashenko dhe besnikë të tij kontrollojnë (që nga viti 2019) të gjitha vendet në të dy shtëpitë e Asamblesë Kombëtare, të gjitha emërimet gjyqësore, mediat dhe Komisionin Qendror të Zgjedhjeve (i cili ka fuqinë për të aprovuar ose mohuar kandidatët për zyrat politike).

Shtetet e Bashkuara i bënë thirrje Bjellorusisë që zgjedhjet e ardhshme presidenciale t’i zhvillojnë në një mënyrë të lirë dhe të ndershme, ndërsa shprehën zhgënjimin e tyre për mungesën e vëzhguesve perëndimorë në votim.

Bjellorusia, e cila do t’i mbajë zgjedhjet presidenciale më 9 gusht, nuk e ka ftuar Organizatën për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë që t’i vëzhgojë ato.

“Na vjen shumë keq që OSBE-ja nuk do të ketë mundësi t’i vëzhgojë këto zgjedhje”, tha George Kent, zëvendës i ndihmësit të sekretarit amerikan të Shtetit për mbikëqyrjen e politikave në Bjellorusi.

Lukashenko është përballur me një valë protestash prejse ka vendosur të garojë për mandatin e gjashtë presidencial.

“Njerëzit që duan një jetë të mirë, nuk janë kriminelë. Ata janë njerëzit tanë, njerëz që duan një ndryshim paqësor të pushtetit”, tha Tikhanovskaya përpara turmave.

Duhet të përmendet fakti se prej disa muajsh tashmë, marrëdhëniet mes Presidentit Lukashenko dhe autoriteteve të Moskës janë ftohur tej mase, madje dhe kandidatët e opozitës ai i quan si kukulla të Moskës, për realizimin e një grushti shteti. Mbetet për tu parë rezultati i zgjedhjeve gjatë ditës së dielë, të cilat nuk do të monitorohen nga asnjë organizëm ndërkombëtar, për shkak se nuk përmbushin asnjë standard demokratik dhe kanë prodhuar prej vitesh vetëm një farsë politike në Bjellorusi.

/ HistoriaIme