Ballkani, rrugë e gjatë drejt pranimit të LGBTI

Nga Loreta Cuka

Disa qindra pjesëtarë të komunitetit LGBTI dhe aktivistë tëtë drejtave të njeriut u mblodhën më 29 qershor në Shkup të Maqedonisë së Veriut në të parën paradë të krenarisë për vendin. Pjesëmarrës nga vende të tjera të Ballkanit iu bashkuan gjithashtu parakalimit për të shprehur mbështetjen e tyre për të drejtat e komunitetit lesbike, gej, biseksual dhe transgjinor.

Aktivistët e cilësuan paradën si një arritje për LGBTI në vend, por theksuan se më shumë duhet bërë për të siguruar barazi të komunitetit dhe për të ndaluar diskriminimin nga pjesa tjetër e shoqërisë.

“Parada gej është një formë proteste për njohje, mbështetje dhe mbrojtje tëtë drejtave të komunitetit LGBTI,” tha aktivisti Antonio Mihajlov, një nga organizatorët e eventit.

Tamara Todevska, një këngëtare e njohur vendase performoi hitin e saj “Krenare”, një këngë frymëzuese për vajzat dhe vetëpranimin. Todevska, e cila fitoi votën e jurisë në Eurovizionin e këtij viti u shpreh se kushdo meriton të jetojë sipas rregullave që i krijon vetë. “Duajeni veten, jini të lumtur, jeta është e bukur. Dashuria është dashuri,” tha Todevska.

Maqedonia e Veriut është një nga vendet e fundit në Ballkan që mbajti për herë të parë paradën e krenarisë, pavarësisht se ka një komunitet të fshehur LGBTI që organizojnë aktivitete jo publike. Vendi është kritikuar shpesh për angazhimin e ulët lidhur me të drejtat e LGBTI, kryesisht nën drejtimin autoritar të konservatorëve të partisë VMRO-DPMNE, e cila u rrëzua nga pushteti në mesin e vitit 2017.

Një marshim ‘antiparadë’ u mbajt gjithashtu nga një grupim besimtarësh homofob që e cilësuan veten “pro vlerave tradicionale të familjes”.

Parada u raportua se kaloi pa incidente, nën praninë e shumtë të forcave të policisë, por pjesëtarë të komunitetit LGBTI në vend nuk i shpëtuan sulmeve të urrejtjes.

Shtatë anëtarë të komunitetit LGBTI, mes tyre katër aktiviste nga Shqipëria, dy nga Bosnja dhe një nga Maqedonia u sulmuan nga një grupim fanatikësh në rrethinat e Shkupit. Ata raportuan se u kërcënuan me vdekje dhe sulme seksuale, ndërsa u ndoqën në mënyrë çnjerëzore nga agresorët.

Bosnja, një sfidë e re

Në Bosnje, aktivistë të të drejtave LGBTI po përgatiten të mbajnë më 8 shtator paradën e parë të krenarisë për vendin, duke e bërë Bosnje-Hercegovinën vendin e fundit Ballkanik që nis traditën.

Ata i thanë portalit Historia Ime se përgatitjet kanë nisur dhe se janë optimistë se gjithçka do të shkojë më së miri.

“Presim me padurim mbështetjen e të gjithë aleatëve tanë në Bosnje-Hercegovinë, por edhe në rajon,” tha aktivistja Lejla Huremoviç.

“Është shumë e rëndësishme të organizohet marshimi i krenarisë, pasi personat LGBTI në Bosnje-Hercegovinë përballen çdo ditë me dhunë në familje, shkolla, punët dhe në rrugë,” shtoi Huremoviç.

Sipas aktivistes kjo i detyron personat LGBTI të jetojnë jetë të dyfishtë dhe plot frikë.

“Përmes paradës do të tregojmë se ekzistojmë edhe ne në këtë shoqëri, se nuk do të largohemi dhe se nuk do të heshtim përpara dhunës që po përjetojmë. Ne do të luftojmë për të drejtat tona,” përfundoi Lejla Huremoviç fjalën e saj.

Bosnja, ku homoseksualiteti ishte krim deri në vitin 1998, nuk shquhet për tolerancë ndaj preferencave seksuale të gjinisë së njëjtë. Bosnja ka gjithashtu një popullatë kryesisht myslimane, e cila mbështet me fanatizëm familjen “tradicionale”.

Megjithatë, vende të tjera të Ballkanit, si Shqipëria, Kosova, Serbia, Mali i Zi dhe Kroacia kanë dhënë sinjale disi më pozitive në organizimin e eventeve publike të LGBTI. Paradat e Krenarisë në këto shtete kanë kaluar kryesisht pa incidente, por ky është vetëm një hap i parë lidhur me garantimin e të drejtave të këtij komuniteti në aspektin shoqëror, por mbi të gjitha përpara ligjit.